Inleiding
Nederland presenteert zich graag als een land van gelijke kansen. Maar voor ruim 3,3 miljoen mensen met een beperking is die gelijkheid vooral een papieren werkelijkheid. Overheden, instanties en commerciële uitvoerders overtreden dagelijks wetten, grondrechten en internationale verdragen – zonder gevolgen, zonder toezicht en vaak zonder enige schaamte.
Bestuurders leggen een eed af om de wet na te leven. In de praktijk blijken die beloften leeg. Het VN-Verdrag Handicap, dat boven nationale wetgeving staat, wordt genegeerd alsof het een vrijblijvende intentieverklaring is. Artikel 1 van de Grondwet – gelijke behandeling – lijkt voor mensen met een beperking niet te gelden.
Dit zwartboek legt bloot hoe structureel, hardnekkig en soms ronduit cynisch overheden hun wettelijke plichten ontlopen. Niet door incidenten te verzamelen, maar door patronen zichtbaar te maken: structurele uitsluiting, willekeur, bureaucratische sabotage en beleid dat eerder lijkt ontworpen om ontmoediging te veroorzaken dan om ondersteuning te bieden.
1. Assistentie- en Hulphonden
Assistentiehonden redden levens, maar de overheid laat het toezicht bewust verrotten.
Ongecontroleerde wildgroei
Iedereen kan morgen een “hondenschool” starten – zonder opleiding, zonder toezicht, zonder sancties. Dat is geen beleid maar bestuurlijke nalatigheid. De overheid weigert al jaren om minimumeisen vast te leggen, waardoor mensen die afhankelijk zijn van hulphonden letterlijk worden blootgesteld aan gevaar.
Vrij te koop misbruik
Hulphondenhesjes zijn online te bestellen alsof het carnavalsartikelen zijn. Misbruik is voorspelbaar en wijdverbreid, maar de overheid weigert actie te ondernemen.
Wettelijke verplichtingen genegeerd
Winkels en horeca weigeren assistentiehonden nog steeds, in strijd met de wet. Handhaving? Vrijwel nihil. De overheid laat het volledig aan burgers over om hun grondrechten af te dwingen.
2. Bureaucratie en Verkeerde Interpretaties
Nederland heeft geen zorgsysteem maar een bureaucratische hindernisbaan.
- Permanente beperkingen? Toch elk jaar herkeuren.
- Dossiers al compleet? Toch opnieuw laten invullen.
- Wetten landelijk? Toch elke instantie een eigen interpretatie.
Foutieve interpretaties door de overheid zelf
De Belastingdienst paste jarenlang een foutieve definitie toe voor “inrichting” bij aangepaste voertuigen. Honderden gehandicapten kregen daardoor onterecht hoge aanslagen, en de overheid weigerde verantwoordelijkheid te nemen.
3. Mobiliteit en Vervoer – Vrijheid Afhankelijk van Postcode
3.1 Gehandicaptenparkeerkaart (GPK)
Het verschil tussen gemeenten is absurd en discriminerend.
Kosten: van € 0 tot boven € 300
Voor exact dezelfde voorziening betaalt de ene burger niets, terwijl de ander honderden euro’s kwijt is. Een rechtsstaat zou dit onmogelijk moeten maken, maar gemeenten bepalen willekeurig hun eigen regels.
Ongelijke en vaak onwettige regels
- Strengere medische keuringen dan de wet toestaat.
- Tegenstrijdige aanvraagvoorwaarden.
- Bestaande medische gegevens worden genegeerd.
Praktische misstanden
- Parkeerplaatsen die niet voldoen aan CROW-normen.
- Scanauto’s die onterecht bekeuren.
- Gemeenten die GPK-plaatsen omvormen tot laadplekken.
- Autoluwe binnensteden waar gehandicapten gewoon worden vergeten.
Digitale parkeerapps – Uitsluiting door ontwerp
De afschaffing van fysieke parkeerautomaten sluit ouderen, mensen met een beperking en mensen zonder smartphone actief uit. Dit is geen modernisering, maar beleid dat toegankelijkheid doelbewust ondermijnt.
Milieuzones
Waar andere EU-landen gehandicapten vrijstellen, laat Nederland mensen met aangepaste voertuigen stikken.
Begeleiderskaart
Nieuwe keuringen eisen terwijl alle gegevens al in het dossier staan is bureaucratische pesterij.
3b. Mantelzorgwaardering – Van 200 euro naar willekeur
De landelijke mantelzorgwaardering werd afgeschaft. Sindsdien bepalen gemeenten het zelf.
Resultaat:
- Sommige geven € 300.
- Sommige een taart.
- Sommige niets.
Een land dat mantelzorgers afhankelijk maakt van gemeentelijke willekeur discrimineert binnen dezelfde doelgroep.
4. Openbare Ruimte – Toegankelijkheid als bijzaak
De overheid ontwerpt steden alsof mensen met een beperking niet bestaan.
Structurele uitsluiting
- Stoepen vol obstakels.
- Drempels en afritten die niet voldoen aan normen.
- Verkeerslichten die mensen te weinig tijd geven.
- Gebrek aan openbare toegankelijke toiletten.
Dit is geen gebrek aan kennis, maar het gevolg van ontwerpkeuzes waarbij toegankelijkheid structureel onderaan de prioriteitenlijst staat.
5. Ruimtelijke Ordening – Uitsluiting in beton gegoten
Bestemmingsplannen houden geen rekening met mensen met een beperking. Punt.
Toegankelijkheid zou basisinfrastructuur moeten zijn, maar wordt behandeld als luxe.
6. Financiële Ongelijkheid – De Rekening voor Beperking
Eigen bijdragen
Het systeem is zo ontworpen dat chronisch zieken altijd duurder uitkomen.
Leeftijdsdiscriminatie in de Wmo
De hogere eigen bijdrage zodra beide partners boven de AOW-leeftijd komen is pure discriminatie.
Gemeentelijke willekeur
Van wachttijden tot 7 jaar tot enorme verschillen in vergoeding: beleid wordt bepaald door budget, niet door recht.
Medicijnen
Gedwongen overstappen naar goedkopere middelen ontneemt mensen regie over hun gezondheid.
Zorgkilometers
Jaarlijks opnieuw aanvragen, zelfs bij ongeneeslijke aandoeningen – bureaucratie als machtsmiddel.
7. Wmo-Problemen – Een systeem dat mensen laat vallen
De Wmo had zelfredzaamheid moeten versterken, maar functioneert als ontmoedigingsbeleid.
Wettelijke termijnen worden massaal genegeerd
De 6-wekentermijn voor onderzoek wordt structureel overschreden. Sommige mensen wachten maanden. Gemeenten weten dat zij hiermee de wet overtreden, maar doen het toch – zonder gevolgen.
Aanbestedingen boven mensen
Wie de goedkoopste rolstoel levert, wint. Of die rolstoel geschikt is voor de gebruiker, lijkt bijzaak.
Uitbesteding zonder verantwoordelijkheid
Commerciële uitvoerders beslissen feitelijk over indicaties, maar burgers krijgen te horen dat ze nergens terechtkunnen. De overheid laat dit bewust gebeuren.
Willekeur bij voertuigen
Zelfs officieel goedgekeurde invalidenvoertuigen worden per gemeente anders beoordeeld. Recht is vervangen door interpretatie.
8. Horeca, Festivals en Campings – Toegang als gunst
Toegankelijkheid is zelden geregeld en vaak duurder.
- Geen aangepaste toiletten.
- Geen bruikbare toegang.
- Evenementen met minimale voorzieningen.
Toegankelijkheid wordt behandeld als extraatje, niet als wettelijk recht.
9. Overige Knelpunten
- Obstakels op trottoirs.
- Vergunningseisen die spontane uitjes onmogelijk maken.
- Organisaties zoals MEE wegbezuinigd.
- Toegankelijke natuurgebieden schaars.
Deze problemen zijn het gevolg van jarenlang beleid dat toegankelijkheid niet als noodzaak maar als bijzaak ziet.
10. Toezicht en Handhaving – Afwezig
Er is geen toezichthouder die het VN-Verdrag Handicap kan handhaven. Gemeenten en bedrijven kunnen regels negeren zonder dat er iets gebeurt.
Een rechtsstaat die weigert gelijke rechten af te dwingen, faalt.
11. Conclusie – Nederland laat mensen met een beperking structureel vallen
De overheid belooft inclusie maar levert uitsluiting. Niet omdat het moet, maar omdat het mag – zolang handhaving ontbreekt.
Wat nodig is
- Landelijke en afdwingbare regels.
- Toezicht met tanden.
- Einde aan gemeentelijke willekeur.
- Stoppen met ontmoedigingsbeleid.
Een eerlijke samenleving begint pas wanneer mensen met een beperking niet langer moeten vechten voor rechten die ze allang hebben.
Links naar:
